PHÒNG BỆNH ĐỘNG MẠCH VÀNH

Động mạch vành là hệ thống mạch máu cung cấp máu (oxy) cho cơ tim, nuôi dưỡng tim hoạt động. Nguyên nhân của bệnh động mạch vành khoảng 90% là do sự hình thành các mảng xơ vữa trong lòng mạch vành, từ sự lắng đọng các thành phần cholesterol, tổn thương lớp nội mạc thành mạch, phản ứng viêm mạn tính ngưng tập tiểu cầu, lắng đọng Calci; còn khoảng 10% là do các nguyên nhân khác như: Viêm động mạch vành do tăng axit uric máu, dị dạng mạch vành, chấn thương mạch vành…

Dù nguyên nhân nào, thì sự hẹp lại của mạch vành đều ít hay nhiều làm trở ngại sự lưu thông máu, gây thiếu oxy nuôi dưỡng cơ tim tạo nên cơn đau thắt ngực đặc trưng cho bệnh lý của động mạch vành. Bệnh động mạch vành có thể chẩn đoán bằng sự kết hợp triệu chứng lâm sàng (cơn đau thắt ngực) với đo điện tim cơ bản, điện tim gắng sức, xét nghiệm men tim, chụp mạch vành bằng MSCT hoặc chụp động mạch vành qua da.

Cơn đau thắt ngực đặc trưng cho bệnh lý của động mạch vành

Bác sĩ chuyên khoa II Trịnh Quang Thân, Trưởng khoa Nội tim mạch bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ngãicho biết:Bệnh động mạch vành có những biểu hiện khác nhau trên từng cá thể, thậm chí trong một ít trường hợp không có triệu chứng gì gọi là thiếu máu cơ tim không đau thể câm, hay thể im lặng. Đa số các trường hợp bệnh động mạch vành có triệu chứng được biểu hiện bằng cơn đau thắt ngực kiểu vành.Cơn đau thắt ngực kiểu vành là đau thắt ở ngực như bị đè nén, như bóp nghẹt quả tim, hoặc nhói buốt hay tê rát rất khó chịu.
         Cơn đau bên ngực trái, sau xương ức lan lên cổ, lên cằm, hoặc lan ra tay trái có thể đến hai ngón út và áp út trái. Cơn đau vài phút đến chục phút, giảm dần khi nghỉ ngơi hoặc khi dùng thuốc giãn vành.Trường hợp kéo dài trên 30 phút, hoặc không giảm khi đã dùng thuốc giãn vành là gợi ý của nhồi máu cơ tim, cần khẩn cấp đưa người bệnh nhập viện.Ngoài ra còn có biểu hiện khác như khó thở, buồn nôn, nặng bụng vùng thượng vị có thể nhầm lẫn với bệnh lý dạ dày...

Bệnh động mạch vành nếu không điều trị kịp thời sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm đối với người bệnh, nhồi máu cơ tim cấp có tỉ lệ tử vong rất cao lên đến 20% nếu không can thiệp kịp thời, là một trong những nguyên nhân tử vong hàng đầu hiện nay ở các nước phát triển và đang phát triển. Với bệnh mạn tính sẽ dẫn đến loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim, suy tim do thiếu máu cục bộ tim... làm giảm tuổi thọ và suy giảm sức lao động, ảnh hưởng năng suất làm việc của cá nhân là gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Bác sĩ chuyên khoa II Trịnh Quang Thân, Trưởng khoa Nội tim mạch bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ngãi khuyến cáo: Điều trị bệnh động mạch vành người bệnh phải tuân thủ tuyệt đối y lệnh của bác sĩnhằm phục hồi cán cân “cung” - “cầu” oxy cho cơ tim. Có hai phương pháp điều trị:Điều trị nội khoa là điều trị bằng thuốctiêu sợi huyết phải dùng trước 6 giờ (nhồi máu cơ tim có ST chênh lên), một số trường hợp có thể chỉ định rộng hơn trong vòng 12 giờ nếu cơn đau thắt ngực đang tiến triển hoặc men tim có dấu hiệu đang tăng, thuốc chống đông, thuốc giãn vành, thuốc chống ngưng tập tiểu cầu (Aspirin, clopidigrel), thuốc mỡ máu đặc biệt nhóm Statin;các thuốc khác như nhóm ức chế bêta, chẹn Calci, các thuốc chống loạn nhịp, trợ tim, giảm đau, an thần, oxy, chống sốc...Và một điều rất quan trọng là điều chỉnh các yếu tố nguy cơ tim mạch, đặc biệt là bỏ thuốc lá, điều trị tốt đái tháo đường và tăng huyết áp… Điều trị can thiệp: chụp và nong mạch vành qua da bằng máy DSA hoặc phẫu thuật bắt cầu nối (nối một đoạn mạch qua chỗ hẹp).

Dự phòng cho các đối tượng có yếu tố nguy cơ bệnh lý mạch vành cần được đề ra. Đó là, cần kiểm soát tốt đường huyết, huyết áp, tình trạng rối loạn lipide máu… ưu tiên thực hiện các biện pháp không dùng thuốc như: Tránh lối sống tĩnh tại; tăng cường hoạt động thể dục, thể thao phù hợp như đi bộ,đạp xe đạp, tập thái cực quyền, tập dưỡng sinh, tập yoga…Giảm căng thẳng,bỏ thuốc lá, hạn chế bia, rượu; ăn nhiều rau và hoa quả, hạn chế mỡ động vật và thức ăn đóng gói sẵn; giảm mặn.Thường xuyên đi khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý mạch vành./.

                                                                                                                                                                            MINH HIỀN

                                                                                                                                                        Trung tâm Kiểm soát bệnh tật